Op maandag de boekhouding voor je eigen bedrijf, op dinsdag voor de baas op kantoor een rapportage tikken. Steeds meer zelfstandig ondernemers zijn ook ergens werknemer. 

De groep die zowel in loondienst is als een eigen onderneming heeft, is nog nooit zo groot geweest. In 2012 waren 206.000 mensen zowel werknemer als eigen baas, 4.000 meer dan een jaar eerder.

Bijna driekwart daarvan is vooral werknemer en daarnaast ondernemer. Zestigduizend ondernemers hebben naast hun bedrijf een contract(je).

Niet ondernemen uit noodzaak

Hoewel steeds meer mensen uit nood ondernemen, geldt dit doorgaans niet voor de mensen die ook een contract hebben. Een voorbeeld hiervan is Niels Cornelissen (31). Naast zijn baan als inkoop- en contractmanager bij een verzekeraar runt hij sinds kort het adviesbureau Eff-VIJF voor kleine mkb-ondernemingen. “Nu voor een dag per week. Het is mooi om te pionieren, maar geen financiële noodzaak”, zegt hij over zijn eenmanszaak.

Voor Neeltje Huirne (32) is freelancewerk zelfs bijzaak. Ze heeft een vast contract bij de NOS voor 28 uur per week, is moeder en nooit op zoek naar opdrachten. Toch is ze  “altijd wel met een stuk bezig” voor ViVa Mama of een ander tijdschrift voor moeders. “Leuk om wat extra geld binnen te krijgen, maar ik red het net met mijn salaris.”

Nick Pronk (28) runt een franchisevestiging van Used Products. Hij werkt fulltime voor Boskalis. "Als leidinggevende ben ik na zes weken werken in Dubai of Brazilië zes weken vrij in Nederland." In die weken staat de Alkmaarder zelf in zijn winkel, als hij op pad is voor de baggeraar neemt een vriend zijn honneurs waar. Nick ziet zijn baan als een stuk zekerheid. "Die zekerheid is zeker in de eerste jaren van het ondernemen belangrijk."

Investeringen

De investeringen die de drie hebben gedaan, lopen enorm uiteen.  ,,Zo'n 250,- euro, om mijn site te hosten", vertelt Niels. Neeltje investeerde niets: aan haar laptop en internet heeft ze genoeg. Nick noemt geen cijfers, maar vertelt wel dat hij een lening afsloot en eigen geld investeerde. Used Products-franchisenemers investeren zo'n 90.000 euro, waarvan verplicht 20.000 euro uit eigen middelen.

Daarnaast betaalde Nick een entreevergoeding van 16.500 euro. "Om gebruik te maken van het computersysteem. Voor het toekennen van artikelnummers aan producten en het opstellen van officiële contracten." Hij begon de winkel in tweedehands spullen vorig jaar met een vriend. "Maar hij is er uitgestapt. Financieel hebben we het netjes opgelost."

Werkgevers op de hoogte

Neeltje en Niels hebben hun werkgevers op de hoogte gebracht over hun freelance werk. Dat ging bij de één formeler dan bij de ander. Neeltje heeft het niet officieel aangekaart. "Maar mijn chef weet ervan en vindt het prima."

Niels maakte zijn ambitie een paar jaar geleden al kenbaar, tijdens zijn sollicitatiegesprek. Omdat zijn werkgever werknemers verplicht te melden als ze naast hun baan werken, heeft hij dat gedaan. "Geen probleem, want we vissen niet in elkaars vijver." Ook kon hij zonder problemen vier dagen per week gaan werken, maar dan wel negen uur per dag.

,,Ik heb geen toestemming gevraagd om te gaan ondernemen" aldus Nick. "Vooral omdat het een heel andere tak van sport is. Maar ook omdat mijn baan in loondienst er totaal niet onder lijdt."

Tijd verdelen

Wie naast een baan onderneemt, moet creatief met tijd omgaan. Je kunt het nog zo strak indelen, de praktijk is vaak weerbarstig. Zo is Nick na een dag hard werken in Latijns-Amerika 's avonds in zijn hotel vaak nog met zijn winkel bezig. "Dan pak ik mijn laptop en bekijk hoeveel er is verkocht," aldus Nick. Hij is blij dat zijn vriend zo flexibel is dat hij om de zes weken weer zes weken vrij kan nemen.

Hoewel Niels nog niet zo lang onderneemt, merkt hij dat het een flink beroep doet op zijn discipline. "De druk om voor mijn werkgever aan de slag te gaan is groter dan om iets voor je eigen bedrijf te doen. Dat schuif je toch makkelijker voor je uit." Zo schreef hij zich bijvoorbeeld pas een paar weken terug in bij Kamer van Koophandel.

In het begin werkte Niels op vrijdag voor zichzelf. "Maar ik merkte dat ik vrijdags vaak nog een groot deel van de dag voor mijn werkgever bezig was." Daarom is nu de maandag zijn 'vrije' dag. Voor Neeltje is de verdeling van haar tijd over het freelancewerk en haar werk voor de NOS geen issue. Als moeder is ze vaak thuis. Die uren gebruikt ze vaak voor haar verhalen voor Viva Mama.

Mits zijn financiën het toelaten wil Nick over uiterlijk drie jaar volledig voor het ondernemerschap te kiezen. "Ik zie meer uitdaging en groeikansen in het zelfstandig ondernemen dan in mijn baan in loondienst." Toch sluit hij niet uit dat hij het roer volledig omgooit. "Of het met één of twee winkels erbij wordt, of dat het iets heel anders wordt, weet ik nog niet zeker."

Belasting

Neeltje vindt haar werk als zzp'er, zeker de laatste tijd, 'serious business'. Toch ziet ze zichzelf vooral als werknemer. Ook de belastingdienst vindt haar geen ondernemer.  "Ik kreeg een var-row, resultaat uit overige werkzaamheden." Ze is voor de inkomstenbelasting dus geen ondernemer en vult haar freelance-inkomsten op haar aangifte als particulier in.

Omdat Neeltje niet als ondernemer wordt aangemerkt, komt ze bij voorbaat niet in aanmerking voor de zelfstandigenaftrek en startersaftrek. Wie wel een var-wuo heeft en 1225 uur per jaar aan de eigen onderneming besteedt, komt vaak wel in aanmerking voor de zelfstandigenaftrek.

Fiscale loser

En juist dat urencriterium is voor de groep hybride werkenden van belang, vertelt Flynth-adviseur Robert Rutgers. Wie in aanmerking wil komen voor de fiscale voordelen, moet naast de baan in loondienst gemiddeld 23,55 uur per week aan zijn eigen bedrijfje besteden. Rutgers: "Anders sluit je het jaar af als fiscale loser." Wie daarnaast een contract heeft, zit al snel aan een werkweek van meer dan veertig uur.

Voor wie al langer dan vijf jaar aaneengesloten onderneemt, geldt naast het urencriterium nog een voorwaarde om in aanmerking te komen voor de zelfstandigenaftrek. In dat geval moet je meer dan de helft van de gewerkte uren in je onderneming steken. En dan telt een werkweek dus al minimaal 47,2 uur.

Hoewel Niels veel uren in de voorbereiding voor zijn bedrijf stak, verwacht hij dit jaar niet in aanmerking te komen voor de zelfstandigenaftrek en startersaftrek. "Volgend jaar misschien wel." Voorlopig houdt hij het bij één dag per week. "Op middellange termijn wil ik twee dagen voor mezelf gaan werken." En op lange termijn? "Over vijf jaar wil ik de keus hebben gemaakt. Voor mijn bureau."